Λόγω του ότι ο ανήλικος κληρονόμος είναι πρόσωπο με περιορισμένη δικαιοπρακτική ικανότητα, η εκ μέρους του αποδοχή και αποποίηση της επαχθείσας σε αυτόν κληρονομίας παρουσιάζει ορισμένες ιδιαιτερότητες σε σχέση με τα όσα ισχύουν για πρόσωπα πλήρως δικαιοπρακτικά ικανά. Οι ιδιαιτερότητες αυτές αφορούν τόσο την ευθύνη του για τα χρέη της κληρονομίας, όσο και την προθεσμία αποποίησής της.
Α] ΑΠΟΔΟΧΗ ΜΕ ΤΟ ΕΥΕΡΓΕΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ
Σύμφωνα με το άρθρο 1527 ΑΚ, ο ανήλικος κληρονόμος που προβαίνει σε αποδοχή κληρονομίας θεωρείται πάντοτε ότι αποδέχθηκε την κληρονομία με το ευεργέτημα της απογραφής. Αυτό σημαίνει πως, σε αντίθεση με τον κανόνα ότι οι κληρονόμοι ευθύνονται για τα χρέη της κληρονομίας και με την προσωπική τους περιουσία, ο ανήλικος που αποδέχεται ευθύνεται για τις υποχρεώσεις της κληρονομιαίας περιουσίας μόνο μέχρι το ενεργητικό της. Αν, λόγου χάριν, η κληρονομία αποτελείται από ακίνητα συνολικής αξίας 120.000€, υπάρχουν, δε, χρέη ύψους 200.000€, η ευθύνη του ανήλικου κληρονόμου θα φτάνει έως το ποσό των 120.000€, όσο δηλαδή είναι και το ενεργητικό της κληρονομίας.
Σημαντικό είναι εν προκειμένω το άρθρο 1912 ΑΚ, το οποίο ορίζει ότι ο κληρονόμος κατά τον νόμο αποδέχθηκε κληρονομία με το ευεργέτημα της απογραφής εκπίπτει από το ευεργέτημα αν μέσα σε ένα έτος από τη στιγμή που κατέστη πλήρως δικαιοπρακτικά ικανός δεν προβεί στην απογραφή. Δίνεται, συνεπώς, στον ανήλικο προθεσμία ενός χρόνου από την ενηλικίωση, κατά την οποία και αποκτά πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα να δηλώσει την απογραφή στη γραμματεία του δικαστηρίου της κληρονομίας.
Επισημαίνεται στο σημείο αυτό πως αποδοχή κληρονομίας με το ευεργέτημα της απογραφής μπορεί να γίνει και από πλήρως δικαιοπρακτικά ικανό πρόσωπο, ήτοι από ενήλικα, θα πρέπει όμως η απογραφή να δηλωθεί, σε αντίθεση με όσα ισχύουν για τον ανήλικο κληρονόμο.
Β] ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΑΠΟΠΟΙΗΣΗΣ
Κατ’ αρχήν, η προθεσμία για την αποποίηση κληρονομίας ορίζεται στους τέσσερις μήνες, εκκινεί, δε, από την χρονική στιγμή που ο κληρονόμος πληροφορήθηκε την επαγωγή σε αυτόν της κληρονομίας και τον λόγο αυτής, αν δηλαδή κληρονόμησε εκ διαθήκης ή εξ αδιαθέτου τον θανούντα. Τυχόν άπρακτη πάροδος της ως άνω προθεσμίας συνεπάγεται την σιωπηρή αποδοχή της κληρονομίας.
Κατ’ εξαίρεση από τον κανόνα αυτό, έχει κριθεί από το ΣτΕ πως ο ανήλικος έχει το δικαίωμα να αποποιηθεί την επαχθείσα σε αυτόν κληρονομία μέσα σε ένα έτος από την ενηλικίωσή του, οπότε και αποκτά πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα. Η ερμηνεία προκύπτει με αναλογική εφαρμογή της ανωτέρω παρατεθείσας διάταξης (άρθρο 1913 ΑΚ) αναφορικά με την ενιαύσια προθεσμία δήλωσης της απογραφής από τον ανήλικο που ενηλικιώνεται. Συγκεκριμένα, και σύμφωνα με το ΣτΕ, «στην περίπτωση αυτή (σ.σ.: του α. 1912 ΑΚ) ο ενηλικιούμενος κληρονόμος δεν εκπίπτει από το ευεργέτημα της απογραφής, δικαιούται, πολλώ μάλλον, εντός της αυτής ετήσιας προθεσμίας, να αποποιηθεί την κληρονομία» (ΣτΕ 1884/2015, 371/2014, 2862/2013).